مشخصات فردی

هسته سازمان فناوری اطلاعات(فاوا) ایران در سال ۱۳۷۰ خورشیدی، با نام «امور دیتا» به عنوان یکی از قسمت‌‌های زیرمجموعه وزارت پست، تلگراف و تلفن آغاز به کار کرد. در روزنامه رسمی ذکر شده که تاریخ تاسیس این شخصیت حقوقی سال ۱۳۶۹ خورشیدی است. 

در سال ۱۳۸۲  نام این وزارتخانه به «وزارت ارتباطات و فناوری ارتباطات» تغییر کرد و در تابستان یک سال بعد نیز بخش «امور ارتباطات دیتا» به عنوان «شرکت ارتباطات داده‌ها»‌ آغاز به کار کرد. در تابستان ۱۳۸۴ این شرکت به «شرکت فناوری اطلاعات» تغییر نام داد و اهداف و ماموریت‌های آن نیز بیشتر شدند.

در سال ۱۳۸۷ و در راستای اجرای اصل 44 قانون اساسی (خصوصی سازی) این مجموعه از شرکت مخابرات ایران جدا شد. امور اجرایی آن نیز به شرکت‌های مخابرات ایران و شرکت ارتباطات زیرساخت انتقال داده شد. همزمان، نام شرکت نیز به «شرکت فناوری اطلاعات ایران» تغییر داده شد. 

از مهرماه ۱۳۸۹ این مجموعه از شرکت دولتی به موسسه دولتی تغییر ماهیت داده و نام آن به «سازمان»‌ فناوری اطلاعات ایران تغییر یافت. 

مشخصات مدیران این مجموعه از آغاز تاکنون را در این لینک ببینید.

از شهریور ۱۴۰۰ و با حکم عیسی زارع‌پور،‌ وزیر ارتباطات دولت رییسی،‌محسن نادری‌منش به سرپرستی این سازمان منصوب شد. آقای نادری‌منش از سال ۱۳۹۷ عضو هیات‌مدیره سازمان بود. او جایگزین امیر ناظمی شد که در دوران وزارت محمدجواد آذری جهرمی و از سال ۱۳۹۷  به این سازمان آمده بود. امیر ناظمی نیز جایگزین رسول سراییان شده بود که،‌به دلیل بازنشستگی در سال ۱۳۹۷ از ریاست این سازمان کنار رفت.   

در پاییز ۱۴۰۰ عیسی زارع‌پور، محمد خوانساری را به معاونت خودش و همچنین ریاست سازمان فاوای ایران منصوب کرد. با این حساب، آقای خوانساری جایگزین سرپرست موقت سازمان یعنی محسن نادری منش شد. 

از جمله انتصاب‌های خوانساری می‌توان به مدیرکل دفتر رییس و روابط عمومی سازمان متبوعش اشاره کرد. برهمین اساس، قاسم عسلی از پاییز ۱۴۰۰ به عنوان مدیرکل دفتر رئیس، روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان فناوری اطلاعات منصوب شد. 

معاون دولت الکترونیک سازمان فاوای ایران در پاییز سال ۱۴۰۰ تغییر کرد. در این تغییر جواد موحد به جای بهنام والی‌زاده نشست.

وزارت ارتباطات و فناوری ارتباطات سازمان مادر این شرکت سهامی خاص است.

در سایت وزارت ارتباطات ایران وظایف این سازمان بدین صورت بازگو شده است:

- مدیریت حمایت و ساماندهی امور مربوط به امنیت فضای تبادل اطلاعات، نرم‌افزار و سخت‌افزار، بالا بردن آمادگی الکترونیکی، توسعه اینترنت، توسعه فنّاوری اطلاعات و کاربردهای آن در کشور.

- مدیریت و نظارت بر یکپارچه‌سازی فعالیتهای حوزه فنّاوری اطلاعات و کاربردهای الکترونیکی.

- هدایت بخش فنّاوری اطلاعات کشور بعنوان کارگزار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و ارائه پیشنهاد سیاستهای حمایتی از بخش خصوصی برای فراگیر کردن کاربرد فنّاوری اطلاعات در کشور.

در سال ۱۴۰۰ سازمان فاوای ایران عنوان شفاف‌ترین سازمان دولتی ایران را کسب کرد. بنا به امتیازبندی که شورای اجرایی فناوری اطلاعات انجام داده،‌ این عنوان به سازمان فاوای ایران رسیده است.

این شورا بخشی از وزارت علوم تحقیقات و فناوری ایران است. 

در همین راستا، سازمان فناوری اطلاعات ایران خدماتی را به اعضای اکوسیستم استارتاپی و ارتباطی ایران ارایه کرده است. 

از جمله این توافق‌ یا پشتیبانی‌ها می‌توان به پشتیبانی از تولیدکننده مودم داخلی ، اعطای وام برای کسب‌وکارهای کوچک مستقر در پلتفرم‌های آنلاین و…اشاره کرد. 

به جز این، بخشی از تسهیلات حاکمیتی نیز توسط همین سازمان ایجاد و ارایه می‌شود. در آذرماه سال ۱۳۹۷ سازمان فناوری اطلاعات،‌ API سامانه شاهکار را در اختیار دو پیام‌رسان داخلی گذاشت. امیر ناظمی،‌رییس این سازمان همان زمان اعلام کرد، این سرویس به استارتاپ‌های ایرانی دیگر نیز داده می‌شود. سامانه شاهکار  (شبکه احراز هویت کاربران ارتباطی) یک سرویس احراز هویت غیرحضوری در ایران است. API رابط بین دو نرم‌افزار است و برقراری ارتباط بین نرم‌افزارهای مختلف را برعهده دارد. 

کارپوشه ایرانیان یکی از پروژه‌های سازمان فاوای (فناوری اطلاعات) ایران در سال ۱۳۹۶ بود. با کمک این سامانه دستگاه‌های اجرایی و نهادهای خصوصی می‌توانند اعلان‌ها و نامه‌های رسمی خود به کاربران متقاضی (مردم یا موسسات حقوقی متقاضی ارایه خدمات عمومی و دولتی) برساند.

در تیرماه ۲۴۰۰ مجموعه‌ای از کتاب‌ها و طرح‌های مرتبط با فناوری اطلاعات در سایت و اپ کتابخوان طاقچه منتشر شد. این اقدام با امضای تفاهم‌نامه‌ای بین سازمان فناوری اطلاعات ایران و طاقچه رخ داد. طاقچه سرویس فروشگاه کتاب اینترنتی و دستگاه‌های کتابخوان الکترونیکی ارایه می‌کند. 

در بخشی از سایت سازمان فناوری اطلاعات ایران می‌توان به مجوزها و گواهی‌های صادرشده و وضعیت برخی بودجه‌های این شرکت دسترسی پیدا کرد. 

فعالیت این سازمان منتقدانی نیز دارد. شهاب جوانمردی، مدیرعامل هلدینگ فناپ (یکی از هلدینگ‌های مشهور ایران در حوزه دیجیتال) با انتقاد از کارکرد سازمان فناوری اطلاعات ایران می‌گوید: «جایگاه این سازمان، فراوزارتخانه‌ای است و اگر قرار است در دولت بحث الکترونیکی کردن و ایجاد نسل بعدی خدمات رخ دهد، جایی مانند یک معاونت که فرای وزارت‌خانه است، باید در این مورد تصمیم‌گیری کند، مانند معاونت ریاست جمهوری. الان سازمان فناوری اطلاعات در جایگاه یک معاونت وزارتخانه قدرتی ندارد. بیشترین کاری که می‌تواند انجام دهد، کنترل پروژه است البته اگر اطلاعات در اختیار این سازمان قرار دهند.» او در تابستان ۱۴۰۰ با سایت پیوست در این باره صحبت کرده که،‌اخبار و گزارش‌های حوزه فناوری و استارتاپ در ایران را پوشش می‌دهد. 

در پاییز سال ۱۴۰۰ اساسنامه سازمان فناوری اطلاعات ایران تغییر کرد. طبق اصلاحیه اساسنامه سازمان فناوری اطلاعات کشور که از سوی هیات دولت ابلاغ شد؛ «تهیه، تدوین و هماهنگی برنامه‌های امنیتی و مدیریت مخاطرات در حوزه فناوری اطلاعات در سطح ملی، منطقه‌ای و بین الملل در چهارچوب سیاست‌های ابلاغی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» نیز از دیگر وظایف سازمان یاد شده است.

به نظر می‌رسد این بخش برای این به اساسنامه افزوده شده که امکان اعمال حاکمیت بر اینترنت توسط سازمان فاوای ایران امکان‌پذیر باشد. موضوعی که در صورت تصویب طرح صیانت از کاربران، حاکمیت دولت بر اینترنت را با چالش مواجه خواهد کرد. سایت پیوست در همین باره توضیح داده است:  «در صورت تصویب طرح صیانت به شکلی فعلی این بند از اساسنامه بی‌اثر می‌شود. طبق طرح صیانت که هم‌اکنون بررسی آن در دستور کار مجلس قرار دارد مدیریت اینترنت کشور از دولت گرفته و به کارگروهی با عنوان «مدیریت گذرگاه ایمن مرزی» می‌سپارد که وزارت ارتباطات در آن تنها یک کرسی دارد و بقیه اعضای این کارگروه از نهادهای غیرتخصصی هستند.»

طرح آینده‌نگاری یکی از برنامه‌هایی بود که توسط سازمان فناوری اطلاعات ایران اجرا شد. در این طرح از ۱۲۰۰ نفر از افراد کارشناس در حوزه فناوری اطلاعات در ایران پرسش هایی مطرح می‌شد. برنامه‌ریزان این طرح ادعا کرده بودند،‌از محتوای این پرسشنامه برای بهبود سیاست‌های اجرایی در حوزه فناوری اطلاعات استفاده می‌کنند.