مشخصات فردی

شرکت توسعه فناوری رسانه سروش(سهامی خاص) در ۲۴ تیرماه ۱۳۹۴ به عنوان شرکتی در حوزه ساخت و طراحی نرم‌افزار تاسیس شد. اولین مدیران شرکت که در تاسیس آن نیز مشارکت داشتند، عبارت هستند از: محمد شریف‌خانی (لینک شود به پروفایل شریف‌خانی)، رییس هیات‌مدیره، مجتبی دلخوشیان،‌ نایب‌رییس هیات‌مدیره، سید محمد میری، عضو هیات‌مدیره و محمدرضا علی‌عسگری،‌مدیرعامل.

از بین این افراد محمد شریف‌خانی (از افراد صاحب منصب در صدا و سیما) و محمدرضا علی‌عسگری (پسر عبدالعلی علی‌عسگری، رییس وقت صدا و سیما) چهره‌های شناخته‌شده‌تری هستند.

در حال حاضر و بعد از استعفای مرتضی رحیمی، مدیراین شرکت،‌ ایمان عیسی زاده از تابستان ۱۳۹۸ به عنوان سرپرست توسعه فناوری رسانه سروش منصوب شده است. بنا بر داده‌های روزنامه رسمی ، ایمان عیسی زاده از بهمن ۱۳۹۸ به عنوان مدیرعامل این شرکت انتخاب شده است. حدود یک ماه بعد از این انتصاب یعنی در اسفند ۱۳۹۸ نیز رسانه‌ها خبر دادند که مالکیت پیام‌رسان سروش توسط صدا و سیما به مزایده گذاشته شده است. داده رسمی درباره قیمت پیام‌رسان سروش در این مزایده از طرف منتشر نشد اما برخی رسانه‌ها با توجه به مبلغ تضمینی که برای مزایده در نظر گرفته شده بود (یک میلیارد و ۹۱۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان)،  ارزش حدودی آن را ۳۸ میلیارد تومان تخمین زده بودند.  

درباره چگونگی حضور صدا و سیما در فرایند تاسیس این شرکت یک نقل قول وجود دارد. در خرداد ۱۳۹۸ ، مرتضی رحیمی،‌مدیر وقت این پیام‌رسان گفت: سرمایه‌گذار اولیه این طرح صدا و سیما بوده و این جایگاه را به واسطه شرکت در مناقشه به دست آورده است. او تاکید کرده که با گذشتن فاز اول، نیاز به سرمایه‌گذاری فرهنگی بوده و در این مورد صدا و سیما نمی‌ةوانسته کاری بکند. او البته اطلاعات بیشتری ارایه نمی‌کند و نمی‌گوید فاز اول تا چه زمانی ادامه داشته است و پس از آن به چه شکل دیگری عمل شده است. 

در حال حاضر مدیر این شرکت ایمان عیسی زاده است که چهره چندان شناخته شده‌ای در حوزه ارتباطات به نظر نمی‌رسد و اطلاعات عمومی درباره‌اش وجود ندارد. به جز او، علیرضا قشقاوی به عنوان نیز نایب‌رییس هیات‌مدیره سروش برگزیده شده است. از او به عنوان چهره فعال مدیریتی و اجرایی در «پروژه‌های ملی فناوری اطلاعات از جمله طرح رجیستری موبایل، سامانه‌هایی همچون سامانه جامع قانونگذاری مجلس، باشگاه‌های هواداری مجازی و سامانه‌های سازمانی دستگاه‌های اجرایی» یاد می‌شود. 

آقای قشقاوی به جز «سروش» در چند شرکت دیگر نیز به عنوان رییس هیات‌مدیره حضور دارد. 

یکی از این شرکت‌ها «داده‌پردازان نوین اهداف»(دپنا) است که طبق آن‌چه در روزنامه رسمی نوشته، فعالیتش در زمینه «استقرار سیستم های نرم افزاری مورد نیاز سازمانها به جهت ارتقای سطح الکترونیکی نمودن آنها» است. همچنین عنوان شده که این مجموعه با همیاری گروهی از «فارغ‌التحصیل‌های دانشگاه‌های برتر کشور از جمله، دانشگاه شریف» ایجاد شده است. در صفحه اصلی این سایت لوگوی مجموعه‌های دولتی مثل سروش رسانه، مرکز ملی فضای مجازی و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (احتمالا به عنوان مشتری‌های این شرکت)‌به چشم می‌خورد.

قشقاوی همچنین رییس هیات مدیره شرکت یافتار پژوهان پیشتاز رایانش است. این شرکت در سال ۱۳۹۲ تاسیس شده است. درباره زمینه فعالیت این شرکت آمده: «خدمات مشاوره ای در حوزه فناوری اطلاعات 2- تولیدنرم افزار،سخت افزار و شبکه کامپیوتری 3- واردات و صادرات در حوزه فناوری اطلاعات اعم از سخت افزاری نرم افزاری و شبکه 4- انجام کلیه فعالیتهای مرتبط در حوزه شبکه های کامپیوتری، امنیت داده و شبکه، پایگاه های داده و سیستم های ویژه 5- خرید و فروش در حوزه فناوری اطلاعات، انجام دیگر فعالیت های مرتبط با کسب و کار در حوزه فناوری اطلاعات به استثنای "هرگونه فعالیت در زمینه بسته های نرم افزاری رسانه ای و چند رسانه ای و نشر دیجیتال، حامل های دیجیتال (از قبیل سی دی، دی وی دی، بلوری و مانند آنها) رسانه های برخط (شامل هرشکل ارسال یا انتشار پیام با محتوای سمعی و بصری و متنی دیجیتال) و همچنین اماکن کسب، خدمات، تجهیزات، ماشین آلات و نرم افزارهای مخصوص فعالیت یاد شده.»

قشقاوی همچنین مدیر شرکت نو فناوران توسعه کارآفرینی ودود است. این شرکت در سال ۱۳۹۸ تاسیس شده است. این شرکت در حوزه خدمات موبایلی فعالیت می‌کند. به طور دقیق‌تر، براساس آنچه در آگهی ثبت شرکت آمده،‌فعالیت آن در این حوزه‌هاست: «حقیق ، توسعه ، ارتقاء دانش ، پژوهش ، نوآوری ، آزمایش در حوزهای مرتبط با ارتباطات و فناوری اطلاعات ، به ویژه حوزه پالایش محتوا ، داده آمایی ، خدمات قابل ارائه با تلفن همراه ، طراحی ، معرفی و ارائه سرویس های مختلف قابل ارائه از طریق شبکه تلفن همراه اعم از سرویس های ارزش افزوده ، اپلیکیشن ها و یا سایر خدمات و سرویس ها ، ارائه خدمات تحقیقاتی و پژوهشی و آزمایش سرویس های جدید ، بازاریابی سرویس های جدید ، و به طورکلی هرگونه فعالیت مرتبط به حوزه ارتباطات سیار و فناوری های نوین ، نوآوری و توسعه کسب وکار و خدمات ارائه شده در حوزه شبکه های مخابراتی و فناوری اطلاعات.»

به جز این، علیرضا قشقاوی نایب رییس هیات‌مدیره «شرکت فن آفرینان توسعه حفیظ» است. این شرکت حوزه صادرات و واردات از سال ۱۳۹۴ تاسیس شده است. به طور دقیق‌تر، زمینه فعالیت این شرکت، در آگهی ثبت آن به این صورت عنوان شده است: خرید و فروش وصادارت و واردات کالاهای مجاز بازرگانی واردات و صادرات انواع خدمات و محصولات شامل انواع تجهیزات و قطعات.»

سایت گروه مشاوران نوفا که توسط گروهی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه شهید بهشتی (نقل از بخش درباره‌ما در سایت این شرکت) تشکیل شده، ادعا می‌کند که علیرضا قشقاوی در دانشگاه عباسپور تدریس می‌کند. این دانشگاه در واقع یک پردیس (موسسه آموزشی) وابسته به دانشگاه شهید بهشتی (ملی) در ایران است. نام او در سایت دانشگاه عباسپور پیدا نمی‌شود و فکت‌نامه نمی‌تواند درستی و غلطی این ادعا را ثابت کند. 

پیمان امامی کیا نیز فرد دیگری است که در هیات مدیره به عنوان رئیس هیات‌مدیره منصوب شده است. 

امامی کیا و قشقاوی هر دو عضو هیات‌مدیره شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات امن مهیمن هستند که از سال ۱۳۸۹ تاسیس شده است. حوزه فعالیت این شرکت در آگهی ثبت آن بدین صورت عنوان شده است: «طراحی مشاوره ارزیابی نظارت فنی و اجرا در زمینه پروژه های فناوری اطلاعات و ارتباطات و پروژه های امنیت فناوری اطلاعات و ارتباطات فروش تولیدات و خدمات مجاز فناوری اطلاعات و ارتباطات طراحی ایجاد راه اندازی و اجرای شبکه های گسترده ارتباطی و مخابراتی مجاز طراحی توسعه راهبری نظارت فنی و اجرا در زمینه سیستم های نرم افزاری و سخت افزاری مجاز طراحی و تدوین و به روزرسانی طرح های جامع فناوری اطلاعات و ارتباطات فرآیندهای سازمانی و ساختارهای مرتبط تحقیق و پژوهش در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات مشارکت در سایر شرکتها از طریق تاسیس و یا تعهد سهام شرکتهای جدید و نیز خرید یا تعهد سهام شرکتهای موجود شرکت در مناقصات و مزایدات بخشهای دولتی و خصوصی.»

صفحه این شرکت در سایت سازمان فناوری اطلاعات ایران نشان‌دهنده این است که شرکت میهن مجوزهایی در حوزه‌های امنیت سایبری (افتا: مخفف امنیت فضای تبادل اطلاعات)‌ دریافت کرده است.

نام شرکت توسعه فناوری رسانه سروش در زمانی که صحبت از فیلترینگ تلگرام (در سال ۱۳۹۷) و جایگزینی پیام‌رسان‌های داخلی به جای آنها مطرح بود، در رسانه‌ها مطرح شد. این در حالی است که این شرکت از سال ۱۳۹۴  و برای کار در حوزه «امور انفورماتیکی و ساخت نرم‌افزار» تاسیس شده بود. در گزارشی که خبرگزاری صدا و سیما در بهمن ماه سال ۱۳۹۴ منتشر کرده، مجتبی دلخوشیان ،‌عضو سابق هیات‌مدیره شرکت توسعه فناوری رسانه سروش از حضور یک پیام‌رسان خبر می‌دهد. 

برخی سایت‌ها ادعا کرده‌اند این پیام‌رسان تا بهمن سال ۱۳۹۵ حدود  ۷۰۰ هزار کاربر داشته است. همین سایت‌ها ادعا کرده‌اند که قرار بوده پیام‌رسان سروش در زمستان سال ۱۳۹۵ به طور رسمی رونمایی شود.

مرتضی رحیمی، مدیر سروش‌ دراین‌باره در نشستی که سال ۱۳۹۸ برگزار شده، گفته بود، نرم‌افزار سروش سال ۱۳۹۲ توسعه داده شده است. این در حالی است که شرکت سازنده سروش دو سال بعد ثبت و تاسیس شده است. رحیمی در این باره هیچ جزییات دیگری ارایه نمی‌کند. 

درباره تعداد این کاربران نمی‌توان به طور قطع نظر داد. چون عملا کاربران از نظر فنی می‌توانند از هر جایی به جز بازارهای رسمی ارایه دهنده برنامه‌های موبایل (مثلا از طریق ارسال فایل برنامه با استفاده از بلوتوث یا پیام‌رسان‌های دیگر) به فایل برنامه دسترسی داشته باشند. در عین حال این‌که تعداد کاربران فعال در این آمار آورده شده یا تعداد نصب‌ (یعنی تعداد کسانی که این برنامه را نصب و آن را استفاده کرده‌اند، نمی‌توان به سادگی تخمین زد. چون نصب یک برنامه موبایل اندرویدی به جز بازارهای رسمی مثل گوگل‌پلی، کافه‌بازار و… از طریق غیررسمی (مثلا از راه دانلود از سایت‌های مختلف) امکان‌پذیر است.

این شرکت ابتدا نام محصولش را پیام‌رسان سروش گذاشته بود اما این محصول بعدتر به سروش‌پلاس تغییر نام پیدا کرد.

پیام‌رسان سروش به خاطر برخی باگ‌های دیجیتال و کمبود امکاناتش مورد توجه منتقدان بوده است. در این بخش به این باگ‌ها می‌پردازیم.

هفته‌نامه تماشاگران امروز در سال ۱۳۹۵ مدعی‌ شد که «پیام‌رسان سروش به بسیاری موارد مثل «خواندن کارت حافظه، دریافت اطلاعات از اینترنت، موقعیت مکانی دقیق شما (مبتنی بر GPS و شبکه)، تغییر وضعیت همگام‌سازی بین فعال و غیرفعال، یافتن حساب‌های شخصی دیگر در دستگاه شما، اصلاح مخاطبان شما، خواندن مخاطبان شما، دسترسی کامل به اینترنت، تغییر یا حذف محتویات کارت حافظه و...» دسترسی دارد. ا و این سوال را طرح کرد که شاید همین دسترسی‌ها را برخی نرم‌افزارهای دیگر هم دریافت یکنند اما «آیا سروش به اندازه کافی در برابر هک ایمن است؟»

مرتضی حیدری، مدیر پیام‌رسان سروش درباره این‌که این سامانه در زمینه درز اطلاعات امن هست یا نه، گفته بود: «ما هرگز سابقه سوء استفاده و درز اطلاعات در پیام‌رسان‌های داخلی را نداشتیم، شبهاتی در این خصوص مطرح شد اما افشای اطلاعات اصلاً واقعی نبود، فکر می‌کنم بهترین راه این است که مردم از پیام‌رسان‌های داخلی استفاده کنند تا باور کنند که قرار نیست اتفاق عجیب و غریبی رخ دهد.»

لازم به ذکر است، نسخه اصلی این گزارش به دلیل تعطیلی نشریه تماشاگران امروز در دسترس نیست اما نسخه‌های دیگری از آن در رسانه‌های دیگر بازنشر شده‌اند. 

ساختن حساب بدون اطلاع کاربران یا جعل پروفایل از جمله نقص‌هایی در این پیام‌رسان بود که بسیار مورد توجه رسانه‌ها و قرار گرفت و واکنش چهره‌های شناخته شده را نیز در پی داشت. این موضوع به بهار سال ۱۳۹۷ مربوط می‌شود. در آن زمان  برخی کاربران ایرانی حقیقی و حقوقی در شبکه‌های اجتماعی اعلام کردند، بدون این‌که حسابی در پیام‌رسان سروش باز کرده باشند، یک حساب کاربری به نام آنها در این پیام‌رسان وجود دارد. این صفحات فقط به دامنه موافقان حاکمیت در ایران مربوط نمی‌شد. صفحه کاربری بی‌بی‌سی فارسی نیز جزو حساب‌هایی بود که آن زمان روی پیام‌رسان سروش ایجاد شده بود.

این موضوع باعث ساخت یک برنامه به نام «من تو سروش هستم»  شد. کاربران بدون ورود به برنامه سروش یا نصب آن، می‌توانستند بررسی کنند که عضو این سامانه هسند یا نه. با استفاده از این سامانه،‌افراد می‌توانستند بدون اینکه نرم افزار سروش را نصب کنند، از داشتن اکانت در سروش مطمین شوند. اگر این سامانه وجود نداشت، نصب کردن برنامه سروش می‌توانست به عنوان آمار نصب نیز بعدا مورد استناد قرار بگیرد. این سامانه هم‌اکنون در دسترس نیست. 

در واکنش به این مشکل، سید میثم سیدصالحی، مدیرعامل وقت شرکت توسعه فناوری رسانه سروش دراین‌باره گفت: «اسکرین‌شات‌هایی که این روزها در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند، مستند نیستند.  تمامی کاربران سروش واقعی هستند و وجود هرگونه اکانت بدون اطلاع صاحب شماره به هیچ عنوان امکان‌پذیر نیست.» او در عین حال تاکید کرد اگر کسی مدعی است اکانتی با شماره شخصی‌اش و بدون اطلاع او ساخته شده،‌می‌تواند موضوع را از طریق پشتیبانی سروش مطرح کند.»  

عضویت کاربران در پیام‌رسان با استفاده از شماره تلفن‌شان از مشکلات دیگری بود که در رابطه با پیام‌رسان سروش مطرح می‌شد. مورد اول به خاطر نقض حریم کاربری آنها و استفاده از شماره تلفن به جای نام کاربری مورد انتقاد بوده است. این موضوع از آن جهت مهم است که اشخاص می‌توانند به اطلاعات تماس مدیران کانال‌ها در سروش دسترسی پیدا کنند. سروش این موضوع را تایید کرد و گفت، از کسی که این باگ را پیدا کرده قدردانی می‌کند. 

ارایه اطلاعات کاربران به نهادهای امنیتی موضوع دیگری بود که مورد انتقاد کاربران بوده است. مرتضی رحیمی،‌مدیر وقت این پیام‌رسان در برنامه‌ای که در خردادماه ۱۳۹۸ برگزار شده بود، دادن اطلاعات کاربران به نهادهای حاکمیتی را تکذیب کرد و گفت: «تا الان ما هیچ دیتایی به هیچ نهاد و دستگاهی نداده‌ایم.» او جای دیگری در همین نشست تاکید کرد که، «هسته اصلی کسب و کار» آنها حریم خصوصی است.

پیام‌رسان سروش در سال ۱۳۹۵ که احتمال فیلترینگ تلگرام مطرح شده بود،‌ به عنوان یکی از رقبای تلگرام وارد بازار شد. اما همیشه درباره امکانات، مشکلات فنی و امنیتی انتقادهایی به این اپلیکیشن وارد بود. در نهایت تلاش صدا و سیما برای به مزایده گذاشتن شدن این اپ، نشان داد که نتوانسته به اندازه کافی موفق باشد.

این پیام‌رسان زمانی که زیر پوشش صدا و سیما بود از حمایت های مالی و تبلیغاتی رسانه ملی بهره‌مند بود. گزارشی که درباره تبلیغات در صدا و سیما  و عضوگیری‌ها وجود دارد، نشان‌دهنده بخشی از امکاناتی است که به واسطه پشتیبانی صدا و سیما در اختیار این پیام‌رسان قرار گرفته است.

وام پنج میلیاردی که توسط وزارت ارتباطات در سال ۱۳۹۶ برای پشتیبانی از پیام‌رسان‌های بومی در نظر گرفته شده بود، در اختیار سروش قرار گرفت. جعفر خورشاد، مدیر وقت پیام‌رسان سروش در همان زمان دریافت این وام را تایید کرده بود.  

در خرداد ماه ۱۳۹۷ ،‌سید میثم سیدصالحی، مدیر وقت پیام‌رسان سروش در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم گفت، این وام پنج میلیارد تومانی برای توسعه سروش کافی به نظر نمی‌رسد. او تاکید کرد که آنها پیشنهاد دریافت وام پنجاه تا صد میلیارد تومانی را ارایه داده‌اند اما هنوز با آن موافقت نشده است. 

علیرضا رحیمی، عضو هیات‌رییسه مجلس به این رویکرد انتقاد کرد و آن را مانع تفکر خلق ثروت دانست.

پیام رسان سروش در زمستان سال ۱۳۹۷ از اپ استور حذف شد.به جز سروش چند سرویس‌دهنده ایرانی دیگر نیز به دلیل «امکان نداشتن ارایه خدمات به کشورهای تحت تحریم» عنوان شده، از اپ استور حذف شدند. سروش در حال حاضر روی گوگل پلی نیز در دسترس نیست.