نام | سال | وابستگیها | توضیحات |
---|---|---|---|
محمدرضا شهریاری | - | - | |
یاسر رضاخواه | - | شرکت «هوشمند اول بهشتی»/عضو هیئت مدیره | |
سيد محمدرضا احمدی | - | املاک و مستغلات تامین اجتماعی/عضو هیات مدیره | |
محمد صادق کریمی مهرآبادی | - | - |
سال ۱۴۰۱ وبسایت Intercept سندی افشا کرد که نشان میداد جمهوری اسلامی از طریق اپراتورهای همراه مانند ایرانسل، همراه اول و رایتل از کاربران اینترنت جاسوسی میکند و فعالیتهای آنها را زیر نظر میگیرد. این کار با استفاده از سامانه یکپارچه استعلامات مشترکان «سیام» انجام میشود.
این سیستم یک api وب برای دستکاری اتصالات سلولی است که در اختیار رگولاتوری ایران قرار گرفته و قابلیتهای گستردهای از دستورات از راه دور برای تغییر، اختلال و نظارت بر نحوه استفاده شهروندان از دستگاه تلفنشان در اختیار اپراتورها قرار میدهد. نسخه افشا شده، مربوط به سال ۱۳۹۷ و نسخه سوم این نرمافزار است. این ابزارها میتوانند اتصالات داده خود را تا پنهان کنند و رمزنگاریهای تماس های تلفنی را بشکنند و «حرکات افراد یا گروه های بزرگ» را ردیابی کنند براساس تحلیل اینترسپت: «چنین سیستمی می تواند به دولت کمک کند تا اعتراضات را به طور نامرئی سرکوب کند.»
این ابزار با استفاده از یک فرمان به یک اپراتور تلفن همراه اجازه میدهد تا دستگاهها را از شبکههای 3G و 4G ایمن روی یک اتصال 2G آسیبپذیر ببرند و تماسها و پیامکهای آن را در معرض شنود قرار دهند و به کدهای احراز هویت دومرحلهای افراد (از طریق اساماس) دسترسی پیدا کنند. همچنین این فناوری طیف وسیعی از ابزارها را برای ردیابی موقعیت کاربران ارائه میکند که به حکومت اجازه میدهد هم حرکات یک فرد را دنبال کنند و هم همه افراد حاضر در یک مکان را شناسایی کنند. ردیابی شناسههای منحصربهفرد دستگاه توسط «سیام» به این معنی است که حتی تعویض سیمکارت هم ممکن است در ایران بیاثر باشد، زیرا شمارههای IMEI حتی با یک سیمکارت جدید نیز ردیابی میشود.
ایمیلهای کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه (مشهور به کمیته فیلترینگ)، از زیرمجموعههای دادستانی کل کشور در تاریخ ۱۲ آبان ۱۴۰۰ توسط گروهی به نام ناشناسها هک شده و در کانال تلگرامی آنها پخش شد. در تعدادی از این ایمیلها از نقش شرکت دوران در همکاری با شرکت ارتباطات زیرساخت در مورد تحلیل ترافیک اینترنت ایران با هدف توسعه ابزارهای سانسور و فیلترینگ پرده برمیدارد.
این شرکت از سال ۱۳۸۶ تا سال ۱۳۹۹ قراردادهای متعددی با شرکتهای مانند همراه اول، ایرانسل، مخابرات، زیرساخت، مرکز فیزیک نظری(پژوهشگاه دانشهای بنیادی)، رایتل و برخی دیگر از شرکتهای ارایه دهنده خدمات اینترنت امضا کرده که ارزش تمام این قراردادهای که فیلتربان به آنها دست یافته ۲،۰۸۴،۴۷۱،۸۱۳،۵۲۳ ریال (دو میلیارد و هشتاد و چهار میلیارد و چهارصد و هفتاد و یك میلیون و هشتصد و سیزده هزار و پانصد و بیست و سه ریال) بوده است. تمام این قراردادهای در مورد توسعه سیستمهای سانسور و فیلترینگ اینترنت بودند.
در دیماه ۱۳۸۵، ضوابط مناقصه برای اپراتور سوم توسط دولت اعلام شد. پیادهسازی فناوریهای نسل سوم همراه (EDGE، UMTS، HSDPA) شرط ضروری مناقصه بود.
در نهایتا تا زمستان سال ۱۳۸۷ تعداد ۷ کنسرسیوم در این زمینه شکل گرفته بود:
در دیماه ۱۳۸۷ پس از دو روز شایعات (لینک ۱، لینک ۲)، سرانجام کنسرسیوم تامین تلکام و شرکت اتصالات به عنوان برنده اعلام شد. اما چند ماه بعد در اردیبهشت ۱۳۸۸ اعلام شد که برنده مناقصه به دلیل عدم انجام تعهدات خود (شرکت اتصالات) (لینک ۱، لینک ۲) از مزایده خارج شده است. ادعا میشود که «اختلافات داخلی» (بین اتصالات و تامین تلکام) باعث شکست این همکاری شدهاست. مقامات دولتی در ایران اعلام کردند که با دومین شرکت مناقصه (کنسرسیوم زین کویت) وارد مذاکره شدهاند.
اختلاف عمده ميان دو طرف نحوه مديريت و تامين سرمايه برای اجرای اين پروژه بود. شرکت ايرانی به دنبال آن بود که با حفظ ۵۱ درصد سهم خود در اين کنسرسيوم مديريت کامل آن را در اختيار داشته باشد، در حالی که شرکت اماراتی نيز خواهان مشارکت در مديريت به موازات تامين سرمايه بود.
در تیرماه ۱۳۸۸ و در اوج اعتراضات جنبش سبز، برنده دوم مناقصه نیز کنار گذاشته شد. مقامات ادعا کردند که «زین نمیتواند در مهلت تعیین شده آمادگی های لازم را انجام دهد». با توجه به شرایط سیاسی ایران در آن زمان، دولت اجازه نمیداد زیرساختهای ارتباطی در دست بیگانگان باشد. به همین دلیل، «شریک خارجی» از ضوابط مزایده لغو شد (Link1, Link2) و کارگروه ساماندهی وضعیت اپراتور سوم تلفن همراه در مجلس تشکیل شد (لینک).
سرانجام در اردیبهشت ۱۳۸۹ شرکت رایتل که در آن زمان با نام ارتباطات تامين شمس نوين (تامين تلکام) شناخته میشد، برنده اپراتور سوم اعلام شد.
تأسیس این شرکت به سال۱۳۸۶ برمیگردد، اما مجوز ارائه خدمات آن به دلیل برخی مشکلات در سال ۱۳۸۹ صادر و واگذاری سیم کارتها را از این سال آغاز نمود. هدف این شرکت تلاش برای برقراری مکالمه تصویری و ارائه نسل سوم تلفن همراه بود که هم اکنون سرویس مکالمه تصویری مسدود شده است. این شرکت مستقیما نسل سوم را به ایرانیان شناساند و در حال حاضر سرویسهای نسل سوم را ارائه میدهد.
این شرکت از سرمایهگذاری «شرکت سرمایهگذاری تأمین اجتماعی» (شستا) وابسته به وزارت کار و تعاون جمهوری اسلامی بوده که با سرمایههای «صندوق بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی» سرمایهگذاری میکند.
پرفایل شرکت ارتباطات تامين شمس نوين در زمانی که برنده مزایده نسل سوم شد و انحصار 3G را بهدست آورد:
یاسر رضاخواه، مدیرعامل رایتل در گفوگویی که در آذرماه ۱۴۰۰ با خبرگزاری ایرنا انجام داده، ابزار امیدواری میکند که،رایتل بتواند در سال ۱۴۰۴ خورشیدی سهم ۱۲ تا ۱۵ درصدی کاربران (حدود ۲۰ میلیون مشترک) را در اختیار داشته باشد.
بنابر گزارش سازمان تنظیم مقررات درباره سهم اپراتورهای موبایل در ایران، این سهم در تابستان ۱۴۰۰ خورشیدی حدود ۳.۹ دهم درصد از کل کاربران موبایل در ایران بوده است.
به جز سرویسهای مرسوم اینترنت و سیمکارت، رایتل در تلاش است تا نقشهای دیگری را نیز در ایران برعهده بگیرد. از جمله،رایتل در سال ۱۳۹۹ تفاهمنامهای با شرکت توزیع برق امضا کرد. براساس این تفاهمنامه در ۵۰ هزار نقطه تهران طرحی مرتبط با «اینترنت اشیاء» به صورت آزمایشی (پایلوت) در تهران اجرا میشد. این سامانه امکان خواندن قبض مشترکان در لحظه را فراهم می کرد.
در تابستان سال ۱۳۹۶ بخش جدیدی از پروژههای رایتل کلید خورد که مرتبط با فاز سوم شبکه ملی اطلاعات عنوان میشد. از جمله این خدمات میتوان به ارایه اپراتور مجازی تلفن همراه اشاره کرد. در همان سال، رایتل مجوز ارائه خدمات اینترنت 4G را نیز دریافت کرد.
دریچه هفت نام سرویس VOD یا Video en demand شرکت رایتل بود که در سال ۱۳۹۵ آغاز به کار کرد.
در فروردینماه ۱۳۹۶ اپراتورهای تلفن همراه در ایران که رایتل نیز در میان آنها بود، امکان تماس صوتی تلگرام را مسدود کردند.
در خردادماه ۱۳۹۹ خبری اعلام شد که نشان میداد، اطلاعات دستکم ۵ و نیم میلیون کاربر رایتل لو رفته است. رایتل در این باره بیانیهای صادر کرد و گفت، این اطلاعات مربوط به مشترکان قدیمی این اپراتور بوده و تعدادشان کمتر از پنج میلیون نفر است.
مدیرعاملی مینا مهرنوش بر رایتل یکی از موضوعاتی است که در سال ۱۳۹۸ موجب خبرسازیهای متفاوتی در این باره شده بود. خانم مهرنوش در اواخر تابستان ۱۳۹۸ به عنوان مدیرعامل رایتل معرفی شد. سازمان تنظیم مقررات (رگولاتوری) اما در واکنش انتصاب وی را به دلیل رعایت نکردن مصوبه کمیسیون «فاقد وجاهت» دانست.
مجید حقی، معاون امور پستی، ارتباطی و فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات در مورد عدم تأیید مدیرعامل جدید رایتل در مصاحبه با زومیت گفت: روال عادی ارسال مدارک برای بررسی وضعیت مدیرعاملی مهرنوش برای این سازمان ارسال نشده بوده است. وی در همین باره توضیح میدهد: انتصاب خانم مهرنوش دوم شهریور انجام شده و ما تازه متوجه این موضوع شدیم. بسیار هم برایمان عجیب است به این دلیل که تا همین چند روز گذشته هر نامهای که از سوی این اپراتور به دست ما میرسید با امضای سرپرست شرکت رایتل بود. اگر ایشان در آن زمان مدیرعامل بودند، حداقل ما اصلا در جریانش نیستیم. اما اگر مدیرعامل رسمی بودند، قطعا نامههای متعددی که به دست ما میرسید با امضای ایشان بود. نتیجه این است که مدیرعامل رسمی نبودهاند.
مهرنوش بعد از استعفا از جایگاه مدیرعاملی رایتل، به وزیر ارتباطات وقت (محمد جواد آذری جهرمی) انتقاد کرد و گفت که، او نگران مشخص شدن وضعیت گذشته رایتل است و (به همین دلیل) خانم مهرنوش را با حکم شبانه برکنار کرده است.
در سال ۱۳۹۵ گزارشی مبنی بر ارائه خدمات اپراتور آمریکایی تلفن همراه AT&T به واسطه رایتل عنوان شد. رایتل در واکنش گفت که، این شرکت با بخشی از اپراتورهای دنیا قرارداد ارائه سرویس رومینگ دارد.
سرویس مکالمه تصویری رایتل از مسائلی بود که در سال ۱۳۹۱ باعث واکنش جدی متعصبین مذهبی در ایران شد. در آن زمان، براساس فتوای عدهای از فقهای شیعه در ایران، این سرویس را دارای «مفاسد زیاد» میدانستند. با وجود مخالفت چهرههای دانشگاهی (مثل رئیس دانشگاه شریف) با این فتواها ، نمایندگان مجلس نیز بر جرمخیز بودن این مسایل تاکید کردند و در نهایت سرویس تماس تصویری رایتل در ایران ارائه نشد.